.png)
المجلد ۶، العدد ۱ - ( ۱۴۴۶ )
المجلد ۶ العدد ۱ صفحات ۵-۲۳ |
الرجوع إلی قائمة المجلدات
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Chaldareh T, Ahmadi F. The mystical interpretation of the story of Prophet Abraham (peace be upon him), in the Diwan of Ibn Farid and the Masnavi of Molavi (Rumi) . san 2025; 6 (1) :5-23
URL: http://san.khu.ac.ir/article-1-337-ar.html
URL: http://san.khu.ac.ir/article-1-337-ar.html
چال دره طاهره، احمدی فاطمه. قراءة عرفانية لقصة النبي إبراهيم (ع) في ديوان ابن الفارض ومثنوي مولوي. دراسات في السردانية العربية. ۱۴۴۶; ۶ (۱) :۵-۲۳
طاهره چال دره* 
۱، فاطمه احمدی۲
۱، فاطمه احمدی۲
۱- أستاذة مشارکة، قسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة الآزاد الإسلامیة، فرع گرمسار، گرمسار، إیران ، t.chaldareh@yahoo.com
۲- أستاذة مساعدة فی قسم المعارف الإسلامیة، جامعة الآزاد الإسلامیة، فرع گرمسار، گرمسار، إیران.
۲- أستاذة مساعدة فی قسم المعارف الإسلامیة، جامعة الآزاد الإسلامیة، فرع گرمسار، گرمسار، إیران.
الملخّص: (۱۸۰۴ المشاهدة)
النبي إبراهيم (ع) بالإضافة إلى مقام النبوة، يظهر كسالك عارف يجتاز مراحل السلوك ومجاهدة النفس التي تتجلى بأشكال مختلفة مثل "نفي آزر، تضحية الابن، نار نمرود الروح" بنجاح، ويصل من مرحلة الفناء في الله إلى مقام البقاء بالله وخلیل الله. تتناول هذه المقالة بمنهج وصفي-تحليلي مع التركيز على المدرسة الأمريكية للأدب المقارن، من خلال التأمل في أشعار ابن الفارض المصري ومولانا جلال الدين محمد البلخي، اللذين يبلغان قمة العرفان النظري والعملي، القراءة العرفانية لقصة النبي إبراهيم (ع). في هذا البحث، تم أولاً تحليل أوجه التشابه في أشعار هذين العارفين البارزين في ثلاثة أقسام: "إبراهيم (ع) والطيور"، "إبراهيم (ع) ونار نمرود"، و"إبراهيم (ع) والنجوم"، ثم تم توضيح أوجه الاختلاف لكل منهما في مراحل مقام النبي إبراهيم (ع)، إبراهيم (ع) وآزر وتضحية الابن. تشير النتائج إلى أن ابن الفارض، على عكس مولوي، لا ينظر إلى الطيور بتأويل. في نقاش نار نمرود، يعتبر سبب إطفاء النار وتحولها إلى بستان هو وصول النبي إبراهيم (ع) إلى مقام الجمع والبقاء بعد الفناء. لكن مولوي يعتبر نار نمرود نار النفس التي تتحول إلى زهور وريحان بعد اجتيازها. ابن الفارض يعتبر الاهتمام بالنجوم ظهور الحق، لكن يرى مولوي بأنّه لم يبلغ الأنبياء إلى مرحلة التوحيد منذ البداية ويعتبرون للمخلوقات وجوداً مستقلاً. ابن الفارض يتناول الأسرار الباطنية وتأويل أعمال الحج ويعتبر مقام إبراهيم ولاية خاصة، ومكة حضرة إلهية، والزائر ظهور حضرة غيبية في الأركان الأربعة. ومولوي يعتبر آزر وتضحية الابن تحرراً من تعلق النفس والطبيعة.
قائمة المصادر
۱. القرآن الكريم
۲. آقا حسینی، حسین و زراعتی، سمانه(۱۳۸۹)، بررسی تطبیقی داستان حضرت ابراهیم در متون تفسیری و عرفانی( تا قرن هفتم هجری) ، مجله الهیات تطبیقی، دوره ۱، ش ۳ ،۴۱-۶۴.
۳. آملی، سید حیدر (۱۳۶۷)، جامع الأسرار و منبع الأنوار، تهران: علمی و فرهنگی.
۴. ابن‌‌عربی، محیی‌‌الدین (۱۳۷۷)، انشاء الدوائر، قاهره.
۵. ابن‌‌عربی، محیی‌‌الدین (۱۳۸۸)، رساله غوثیه، تهران: مولی.
۶. احمدی، فاطمه و چال‌‌دره، طاهره (۱۳۹۲)، حقایق و رقایق داستان حضرت موسی(ع) از دیدگاه ابن‌‌فارض و مولانا، نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال پنجم، ش۹، ۲۰-۳۹.
۷. احمدی، فاطمه و چال‌‌دره، طاهره (۱۴۴۴)، التجليات العرفانية لقصة النبي يوسف (ع ) في مرآة ابيات الشاعرين ابن الفارض والرومي،دراسات فی السردا نية العربیة ، المجلد ۳، العدد ۲.
۸. انقروی، روح‌‌الدین اسماعیل (۱۳۷۴)، شرح کبیر انقروی، ترجمه دکتر عصمت ستارزاده، تهران: زرین.
۹. تهانوی، محمدعلی (۱۹۹۶)، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، لبنان: مکتبه لبنان.
۱۰. جرجانی، علی بن محمد (۱۳۷۷)، تعریفات، ترجمه حسین سید عرب و سیما نوربخش، تهران: فروزان‌‌روز.
۱۱. خطیب، حسام (۱۹۹۹) ، آفاق الادب المقارن عربیا و عالمیا، چاپ دوم ، دمشق : دارالفکر
۱۲. خوارزمی، تاج الدین‌‌حسین (۱۳۷۷)، شرح فصوص الحکم، تحقیق آیت‌‌الله حسن‌‌زاده آملی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
۱۳. الخوری، امین (بی‌‌تا)، جلاء الغامض فی شرح دیوان ابن‌‌فارض، بیروت: مکتبه الآداب، الطبعه الرابعه.
۱۴. دارابی، فریبرز ،(۱۳۹۸) «جایگاه قرآنی حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام در مثنوی مولوی»،پنجمین کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران(مجموعه مقالات کنفرانس)،۱۳۸-۱۵۲.
۱۵. زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۹)، جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر.
۱۶. زمانی، کریم (۱۳۷۷)، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطلاعات، ج۳ و ۵.
۱۷. سجادی ، سید علی محمد و دماوندی ، مجتبی و جمعه، معصومه (۱۳۹۵)، « مقامات حضرت ابراهیم در متون فارسی منثور ( تا قرن ششم)، مجله عرفان اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، پیاپی ۴۹، ۱۳-۲۸.
۱۸. سعیدی، گل بابا (۱۳۸۷)، فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن‌‌عربی، تهران: زوار.
۱۹. سیف، عبدالرضا (۱۳۸۰)، «سیمای ابراهیم بت‌‌شکن در آینه مثنوی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره ۱۶۰، ش۴، ۱۷۹-۱۹۶.
۲۰. طبری، محمد بن جریر (۱۳۵۲)، ترجمه تفسیر طبری، تهران: توس، ج۲ و ۷.
۲۱. فرغانی، سعیدالدین سعید (۱۳۷۹)، مشارق الدراری (شرح تائیه ابن‌‌فارض)، مقدمه و تعلیقات سید جلال‌‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
۲۲. فناری، محمد بن حمزه (۱۳۷۴)، مفاتیح الغیب و شرح مصباح الانس، تهران: مولی.
۲۳. کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۸۷)، اصطلاحات صوفیه، ترجمه محمد خواجوی، تهران: مولی.
۲۴. الکاشانی، فیض (۱۴۰۲)، تفسیر صافی، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
۲۵. کرمانی، علیرضا، (۱۳۹۹) ، «حضرت ابراهیم در عرفان اسلامی»، دو فصلنامه پژوهش های عرفانی، پیاپی ۵، ۱-۱۸.
۲۶. گوهرین، سید صادق (۱۳۸۰)، شرح اصطلاحات تصوف، تهران: زوار، ج۵.
۲۷. لاهیجی، عبدالرزاق (۱۳۷۱)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران: سعدی.
۲۸. اللبنانی، رشید‌‌بن‌‌غالب (۲۰۰۷)، شرح دیوان ابن‌‌الفارض، من شرحی البورینی و النابلسی، صححه محمد عبدالکریم النمری، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاول.
۲۹. مكي، طاهر احمد،) ۱۹۸۷.(،الادب المقارن، اصوله و تطوّره و مناهجه، دارالمعارف، قاهره،
۳۰. ولک ، وارن، رنه ، آوستن (۱۳۷۳)، نظریه ادبیات ، ترجمه ضیاء موحد، پرویز اتابک ، تهران: اتشارات علمی و فرهنگی
إرسال رسالة إلى المؤلف المسؤول
| Rights and permissions | |
 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |
